Köpeklerde parazit enfeksiyonu: Nedenleri, belirtileri, tedavisi

Parazit nedir ve evcil hayvanları nasıl etkiler?

Parazitler, doğada yaygın olarak bulunan ve başka canlıların üzerinde veya içinde yaşayarak onlardan beslenen organizmalardır. Yaşadıkları konak üzerinde kendi hayatlarını mutlu bir şekilde sürdürüp kendilerine fayda sağlarlar ancak bunu yaparken konak hayvana zarar verirler. Besin ve enerji kaynağı olarak ev sahibinin vücut dokularını tüketebilir, toksinler üreterek zehirlenmeye neden olabilir veya patojenik mikroorganizmaları taşıyarak hastalıklara yol açabilirler. Parazitler insanlar, hayvanlar ve bitkiler üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle halk sağlığı açısından önemli bir sorundur.

Köpeklerde parazit türleri

İç parazitler

İç parazitler, köpeklerin sindirim sistemi, solunum sistemi, kan dolaşımı ve iç organlarında yaşayan ve beslenen parazitlerdir. Kıl kurtları (nematodlar), kızıl kurtlar, protozoalar (Giardia ve Coccidia) en yaygın görülen iç parazit türleridir.

Dış parazitler

Dış parazitler, köpeklerin derisinde, tüylerinde ve kulaklarında yaşarlar. Pireler, keneler, kulak akarları köpeklerde en yaygın görülen dış parazitlerdir.

Köpeklerde parazit neden olur?

Köpeklerde parazit enfeksiyonları genellikle köpeğin yaşadığı çevre, yaşam koşulları ve bağışıklık sistemi ile ilişkilidir. Kirli ve kalabalık yaşam alanları, köpeklerde parazit enfeksiyonları için uygun bir ortam sağlar. Düşük hijyen standartları, enfekte olma riskini artırır. Parazitler köpeklere farklı şekillerde bulaşabilirler. Örneğin kirli su içmek, içinde parazit bulunan et yemek (çiğ ya da iyi pişmemiş), diğer enfekte hayvanların tükürük, idrar ya da dışkısı ile temas en yaygın iç parazit bulaşma yöntemleridir. 

Sivrisinek ve kene gibi kan emici böceklerin ısırıkları da enfeksiyonlara neden olabilir. Bazı durumlarda, bağışıklık sistemi zayıflamış veya yaşlanmış köpeklerin vücutlarında bulunan ve uyuyan parazitler aktive olabilir. Ayrıca yavru köpekler de annelerinden doğum sırasında veya emzirme döneminde parazit enfeksiyonları kapabilir.

Dışarıdan evinize geldiğinizde ise üzerinizde evcil hayvanınıza parazit taşıyabilirsiniz. Bunun için dışarıda bir hayvanla temas etmenize bile gerek yoktur. Çevredeki bitkilerden üzerinize zıplayan dış parazitler eve gittiğinizde köpeğinize bulaşabilir.

Köpeklerde parazit belirtileri

İç parazit belirtileri

• İshal veya kabızlık
• Kusma
• Kilo kaybı
• Şişkinlik ve gaz
• Öksürük ve hırıltılı solunum gibi solunum problemleri (eğer parazit akciğere yerleştiyse)
• Anemi (kansızlık)
• Halsizlik
• Tüylerde matlaşma ve dökülme
• Büyüme ve gelişme geriliği

İç parazitler yerleştikleri yere göre köpeklerin sindirim sistemini veya solunum sistemini olumsuz etkilerler. Hatta yeterince beslenmesini engelledikleri için tedavi edilmediğinde köpeğinizin bağışıklık sistemi ve genel sağlığı için tehlikeli olabilirler. 

Dış parazit belirtileri

• Kaşıntı ve rahatsızlık (köpeğiniz kaşınan bölgeyi sürekli yalayıp ısırabilir)
• Deride kızarıklık ve iltihap
• Deri döküntüleri ve kabuklanma
• Tüy dökülmesi
• Kulak enfeksiyonları ve kötü koku (kulak akarları nedeniyle oluşabilir)
• Keyifsizlik ve halsizlik
• İştahsızlık
• Anemi (kansızlık) (keneler gibi kan emici parazitler nedeniyle oluşabilir)
• Stres ve anksiyete
• Diğer hastalıkların bulaşması (özellikle keneler, köpeklerde Lyme hastalığı gibi bakteriyel enfeksiyonlar veya sıtma gibi paraziter hastalıkların bulaşmasına neden olabilir).
• Bununla beraber bazı köpeklerde pire ve kene alerjileri gelişebilir, bu da ciddi cilt sorunlarına neden olur.

Eğer köpeğinizde yukarıdaki belirtilerden biri veya birkaçı mevcutsa, en kısa sürede veteriner hekime danışarak parazit testi ve gerekli tedavi yöntemleri hakkında bilgi almalısınız.

Köpeklerde parazit olduğu nasıl anlaşılır?

Köpeğinizde yukarıdaki belirtileri gözlemliyorsanız parazit enfeksiyonundan şüphelenebilirsiniz. Ancak doğru teşhis ve tedavi için mutlaka bir veteriner hekime gitmeniz gerekir. Veteriner hekiminiz öncelikle köpeğinizin derisine, tüylerine ve kulaklarını incelediği ve köpeğinizin genel sağlık durumunu değerlendirdiği bir fizik muayene yapar. Eğer parazit şüphesi varsa dışkı incelemesi, kan testi, ultrason ya da deri kazıntısı incelemesi gibi ek testler önerebilir. Kesin teşhis bu testler sonrasında konur ve tedaviye karar verilir.

Köpeklerde parazit tedavisi

Köpeklerde parazit tedavisinde kullanılan ilaçlar mutlaka veteriner hekimin önerdiği dozaj ve sürede kullanılmalıdır. Ayrıca köpeğin beslenmesine ve yaşam ortamının hijyenine özellikle dikkat edilmelidir. Sağlıklı bir bağışıklık sistemi ve iyi hijyen koşulları, parazit enfeksiyonlarının tedavisinde çok önemlidir.

İç parazit tedavisi

Köpeklerde iç parazit enfeksiyonlarının tedavisinde genellikle antiparaziter ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, tablet, sıvı, enjeksiyon veya topikal formda olabilir ve parazitin türüne göre seçilir. Yaygın kullanılan antiparaziter ilaçlar arasında fenbendazol, pyrantel pamoat, praziquantel ve ivermektin bulunur.

Dış parazit tedavisi

Köpeklerde dış parazitlerin tedavisinde sıklıkla topikal ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, damla, köpük, şampuan veya sprey formunda olabilir ve köpeğin derisine uygulanır. Yaygın kullanılan topikal ilaçlar arasında fipronil, imidakloprid ve permetrin bulunur. Bazı dış parazit enfeksiyonlarının tedavisinde tablet veya sıvı formda oral ilaçlar da kullanılabilir. Örneğin fluralaner ve afoxolaner gibi oral ilaçlar, pire ve kene enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılır.

Ayrıca kenelerin doğru ve güvenli bir şekilde çıkarılması için özel kene çıkarıcı aletler kullanılabilir. Kenelerin uygun şekilde çıkarılması, cilt tahrişi ve enfeksiyon riskini azaltır.

Köpeklerde parazit nasıl geçer? Evde tedavi

Köpeklerde parazitlerle mücadelede doğal yöntemler uygulanabilir, ancak bu yöntemlerin etkinliği parazit enfeksiyonlarının ciddiyetine göre değişiklik gösterir. Ciddi parazit enfeksiyonlarında, reçeteli ilaçlar ve veteriner hekim tarafından önerilen tedaviler uygulanmalıdır.

Aşağıdaki parazit önleme ve tedavi yöntemlerini uygulamadan önce mutlaka veteriner hekiminize danışınız. 

İç parazitler için:

• Köpeğinizin su kabına bir miktar elma sirkesi ekleyebilirsiniz (koruma amaçlı)
• Çiğ kabak çekirdeğini öğütün ve köpeğinizin yiyeceklerine ekleyin. 

Dış parazitler için köpeğinizin tüylerine;

• Elma sirkesi ve su karışımı püskürtün.
• Birkaç damla lavanta yağı veya hindistancevizi yağı sürün (ya da yatağına biraz püskürtebilirsiniz)
• Diatom toprağı serpin (yaşadığı alanlara da uygulayabilirsiniz)

Ayrıca;

• Bahçenizde lavanta, nane ve limon otu gibi kene tutucu bitkiler yetiştirin.
• Köpeğinizin tüylerini düzenli olarak tarayın
• Köpeğinizi düzenli olarak doğal içerikli ve köpeğinizin derisine zarar vermeyen parazit önleyici şampuanlarla yıkayın.

Köpeklerde parazitlerin insanlara bulaşması

Köpek paraziti insana nasıl bulaşır?

Bazı köpek parazitleri zoonotik özellik gösterir, yani insanlara bulaşabilir ve çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Örneğin köpek iç parazitlerinden Toxocara canis adlı yuvarlak kurtlar insanlara bulaşarak cilt ve organ enfeksiyonlarına neden olabilir. Ayrıca bazı köpek dış parazitleri insanlarda cilt tahrişi, alerjik reaksiyonlar ve bulaşıcı hastalıkların yayılmasına neden olabilir. Örneğin köpek keneleri Lyme hastalığı ve dağ humması gibi hastalıklara neden olan bakterileri insanlara bulaştırabilir.

Ayrıca diğer bir önemli husus iç parazitlerdir. Köpeğinizin bağırsaklarında bulunan iç parazitler tedavi edilmezse köpeğinizin vücudunda üremeye devam ederler. Köpeğiniz kendisini yaladığı esnada anüsten aldığı yumurtaları tüylerine bulaştırır ve siz köpeğinizi severken bu tüylerle temas edersiniz. Parazit yumurtalarıyla enfekte olmş bu tüyler ise insan vücudunda hidatit kist adı verilen kistik oluşumlara sebep olur. Bu yüzden köpeğinizin iç parazit tedavilerinin aksatılmaması sizin sağlınız için de oldukça önemlidir. Düzenli iç parazit uygulaması yapılan köpeklerde bu risk ortadan kalkar.

Korunma yöntemleri

Köpeklerden bulaşan parazit enfeksiyonlarından korunmak için öncelikle eğer köpeğiniz varsa onun parazit kapmasını önlemeniz gerekir. (Aşağıda “Köpeklerde parazit nasıl önlenir?” başlığına göz atabilirsiniz). Bunun dışında eğer herhangi bir hayvanla temas ettiyseniz mutlaka ellerinizi yıkayın. Dışarıdan evcil hayvan olan bir ortama girdiğinizde mutlaka üstünüzdeki kıyafetleri değiştirin.

Köpeklerde parazit nasıl önlenir?

Köpeğinizi hem iç hem de dış parazitlerden korumak için bazı öneriler:

• Köpeğinizi, sağlık kontrolleri ve gerekli parazit önleme tedbirlerinin alınması için düzenli olarak veteriner hekime götürün.
• Veteriner hekiminizin önerdiği iç ve dış parazit önleyici ilaçları düzenli olarak, önerilen şekilde kullanın.
• Köpeğinizin yaşam ortamının temiz ve hijyenik olmasını sağlayın.
• Köpeğinizin tüylerini sık sık tarayın.
• Köpeğinizin dışkılarını hızlı ve düzgün bir şekilde temizleyerek, parazitlerin yayılmasını önleyin.
• Köpeğinizin temiz su ve kaliteli mama ile beslendiğinden emin olun.
• Kene ve sivrisinek önleyici spreyler ve ilaçlar kullanarak bahçenizde ve evinizde keneleri ve sivrisinekleri kontrol altında tutun.
• Köpeğinizin diğer köpeklerle sosyalleştiği park gibi ortamlarda diğer köpeklerin dışkılarından uzak durmasına özen gösterin.
• Veteriner hekiminizin önerdiği aşıları düzenli olarak yaptırarak, köpeğinizin bağışıklık sisteminin güçlü kalmasını sağlayın.
• Köpeğinizle seyahat etmeden önce almanız gereken ekstra önlemler hakkında veteriner hekiminize danışın.

Köpek parazit aşısı

Köpeklerde parazit aşısı, köpeğin bağışıklık sistemini harekete geçirerek iç ve dış parazit enfeksiyonlarına karşı korunmasına yardımcı olan önemli bir sağlık uygulamasıdır. Aşılar, genellikle parazit enfeksiyonlarının önlenmesinde etkili bir yöntem olarak kabul edilirken, bazı durumlarda tam koruma sağlamayabilir. Bu nedenle, aşıların parazit önleyici ilaçlar ve diğer koruyucu önlemlerle birlikte kullanılması önemlidir.