Yaygın hamster hastalıkları: Belirtileri ve tedavileri

Hamster hastalıkları

Hamsterler sevimli ve bakımı kolay dostlar oldukları için birçok kişi tarafından ev hayvanı olarak tercih edilmektedir. Kemirgenler familyasından olan hamsterlar egzotik ev hayvanları kategorisinde değerlendirilir. Hamsterların da diğer ev hayvanlarında olduğu gibi sağlık sorunları olabilir. Egzotik hayvanlarda hastalıklar genelde geç fark edilir. Hamsterınızı veteriner hekiminize götürmeniz gereken durumlarla ilgili ön bilgiye sahip olmanız küçük evcil hayvanınıza daha kolay yardım etmenizi sağlayacaktır. Hamsterlarda sık karşılaşılan hastalıklara birlikte göz atalım.

Yanak kesesi enfeksiyonu

Hamsterların ağızlarının içinde her iki tarafta da yanak keseleri bulunur. Yanak keseleri çok esnektir; öyle ki hamsterların omuzlarına kadar genişleyebilirler. Yuvalarını düzenlemede kullandıkları talaş, pamuk gibi maddeleri ve bilhassa besinlerini bu keselere doldururlar. Keseleri doluyken yemek yemeye devam edebilirler. Hatta bazen anne hamsterlar yavrularını taşımak veya saklamak amacıyla bu keseleri kullanabilir. 

Nedenler:

Keselerin sert bir madde ile teması, kafes telinden kaynaklı sıyrıklar, aşırı uzamış dişlerin ağız içine batması gibi küçük yaralanmalar; gıdayı tam boşaltamama durumlarında yanak keselerinde enfeksiyon oluşabilir. 

Belirtiler:

• Hamsterınızın yanaklarında keseyi boşaltmasına rağmen geçmeyen tek veya çift taraflı şişlik
• Genel tavırlarında huzursuzluk,
• Yüzünde acıya duyarlılık 
  Ağzından gelen kokulu akıntılar yanak kesesi enfeksiyonu açısından şüphe uyandırabilir. 

Bu belirtileri gözlemlerseniz kesinlikle veteriner hekiminize başvurmalısınız. Enfeksiyon kaynaklı oluşan apseler tüm vücuda yayılıp küçük dostunuzun genel sağlığını ciddi ölçüde etkileyebilir. 

Tedavi:

Veteriner hekiminiz uygun bir antibiyotik tedavisinin yanında keseleri tamamen boşaltıp yıkayabilir; gerekli görürse küçük bir cerrahi müdahalede bulunabilir. Bunun yanında yanak keselerinde tümöral oluşumlar görülebilir. Tümöral oluşumlar kanserle ilişkili olabilir ve veteriner hekim tedavisi gerektirir. Nadiren de olsa keselerin ters dönüp ağız dışına çıktığı durumlar gelişebilir; veteriner hekiminiz gerekli müdahaleyi yapacaktır.

Islak kuyruk (Wet tail)

Islak kuyruk hastalığı (Wet tail) veya proliferatif ileitis hamsterların bağırsaklarındaki bakteri dengesinin bozulması sonucu ortaya çıkan ve yoğun ishal ile seyreden bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle 3-10 haftalık hamsterları etkiler. 

Nedenler:

Bazı bakterilerin ani artışı, aşırı kalabalık kafesler, kalitesiz beslenme ve özellikle strestir. Anneden ve sütten ayrılma, ani yuva değişikliği, bakımsız petshop ortamları gibi etkenler stres durumunu arttırır. Ortamdaki diğer hamsterlara bulaşabilir.

Belirtiler:

• Anüs ve kuyruk çevresinde aşırı sulu ishalden ötürü ıslak görünüm
• İştahsızlık ve dehidrasyon
• Tüylerde bozulma
• Karnın içeri doğru çekilip oturulması
• İlerleyen durumlarda anüs çevresinde kan, hatta rektumun dışarı çıkması.

Tedavi

Islak kuyruk hastalığı çok hızlı ilerler, dehidrasyon ciddi seviyededir ve erken müdahale edilmezse birkaç gün içerisinde kötüye gidecektir. Durumu fark ettiğiniz anda veteriner hekiminize başvurmalısınız. Hekiminiz antibiyotik, sıvı sağaltımı ve bağırsak sistemini düzenleyen ilaçlar ile tedaviye başlayacaktır. Duruma göre farklı beslenme düzenine geçilebilir.

Belirtmekte fayda var ki her ishal vakası ıslak kuyruk hastalığı anlamına gelmez. Aşırı sulu gıdalardan kaynaklanan geçici veya başka hastalıkların sebep olduğu ishal durumları olabilir. Ancak hamsterınızın ıslak kuyruk hastalığından muzdarip olduğunu düşünüyorsanız acilen diğer hamsterlardan ayırmalısınız ve tamamen iyileşme gerçekleşmeden diğer hamsterlarla bir araya getirmemelisiniz. Islak kuyruk hastalığı doğrudan insanlara geçmez ancak bakteriyel bir hastalık olduğu için kendiniz ve diğer hayvanlarınızı korumak amacıyla temastan sonra mutlaka ellerinizi yıkamalısınız.

Polikistik sendrom

Polikistik sendrom durumunda hamsterların iç organlarda içi sıvı dolu kistler oluşur. Başta karaciğer olmak üzere böbrekler, pankreas, böbrek üstü bezleri ve üreme organları (erkeklerde seksüel bezler; dişilerde rahim ve yumurtalıklar) etkilenebilir. Genellikle 1 yaşın üzerindeki hamsterlarda görülür. Hormonlardan kaynaklı oluşur.

Belirtiler:

• İştahsızlık ve kilo kaybı
• Kısırlık
• Hareketin azalması
• Karın bölgesinde şişlik ve tüylerin dökülmesi
• Karın bölgesine dokunulduğunda ağrıya duyarlılık

Polikistik sendromda, kistler gün geçtikçe büyüyebilir, yayılabilir; hatta patlayabilir ve hamsterınızı hayati tehlikeye sokabilir. Kistlerin oluşmasını önlemenin bilinen bir yolu yoktur. Tedavisi zordur ancak erken teşhis sayesinde küçük dostunuzun yaşam kalitesini arttırabilirsiniz.

Tedavi:

Polikistik sendromun doğrudan bir tedavi yöntemi yoktur. Kesin tanı için veteriner hekiminiz röntgen veya ultrason çekebilir. Dişi hamsterlarda kistler sadece cinsel organlarda görülürse kısırlaştırma yapılabilir. İç organlardaki kistlerin alınması daha zordur ancak cerrahi müdahaleye uygunsa hekiminiz operasyon düşünebilir. Polikistik sendromda tedavi genellikle hayat kalitesini arttırmaya yöneliktir. Bu durumda küçük dostunuz için en iyi yapılabilecek konforunu arttırmak için çabalamak ve ilgi göstermektir. Hekiminiz diyet ve bakım değişikliği konusunda hastanızın durumunu değerlendirecek ve sizi bilgilendirecektir.  

Ön dişlerin aşırı uzaması 

Kedi ve köpeklerden farklı olarak kemirgenlerin ön dişleri yaşamları boyunca uzamaya devam ederler. İhtiyaçlarına uygun beslenen ve düzenli olarak kemirme faaliyetinde bulunan hamsterlarda ön dişler sağlıklı uzunlukta kalır. Sürekli çok yumuşak gıdalarla beslenen ve kemirme taşı gibi dişlerini doğal olarak törpüleyebilecekleri şeylere sahip olmayan hamsterların dişleri normalden fazla uzayabilir. Bu durumda yemek yiyemez hale gelirler, ağızları düzgün kapanmaz ve uzamış dişleri ağızlarında başka sağlık sorunlarına sebep olabilir. Ayrıca ağız içinde oluşan başka yaralanmalar da dişlerin sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Belirtiler:

• Genel iştahsızlıkları olmamasına rağmen yemek yiyemezler.
• Ağızlarından dışarı salya akabilir.
• Elleriyle sık sık ağızlarına dokunurlar.
• Ağız içindeki doku kanayabilir.

Tedavi:

Hamsterınızın kemirici ön dişlerinde uzama fark ederseniz, veteriner hekiminize başvurmalısınız. Uzamış ön dişlerin tek tedavi yolu veteriner hekim kontrolünde dişlerin törpülenerek kısaltılmasıdır. İşlem tamamlandıktan sonra beslenme değişiklikleri ve kemirme taşı tavsiye edilebilir.

Amiloidoz

Hamsterlarda amiloidoz, amiloid denen yoğun yapılı proteinin böbrekler, adrenal bezler, dalak ve karaciğerde birikmesi durumudur. Organlarda birikerek organların işlevlerini bozar.  Bu protein böbreklerde birikmeye başlarsa böbrek yetmezliği gelişir ve çok tehlikeli olabilir. 1 yaşından büyük hamsterlarda ve uzun süredir seyreden başka bir hastalık sonrası gelişebilir. Dişi hamsterlar daha yatkındır.

Belirtiler: 

Proteinler böbreklerde birikmeye başlayıp böbreklerin işlevini bozana kadar çoğunlukla belirti görülmez. Klinik belirtiler organ yetmezliği ve nefrotik sendromla ilişkilidir.

• İştahsızlık
• Depresyon/halsizlik durumu
• Karışık ve sağlıksız görünümlü tüyler
• Karın bölgesinde sıvı birikimi 
• Karnın içeri doğru çekildiği kambur oturuş pozisyonu
• Nefes alıp vermede güçlük
• Koyu/yoğun idrar

Tedavi:

Amiloidozun doğrudan tedavisi yoktur. Kesin tanı için kan testi ve idrar testi gerekebilir. Veteriner hekiminiz, hamsterınızın yaşam kalitesini yükseltmek için protein kontrolü amacıyla beslenmesinde değişikliklere, besin takviyelerine ve böbrekte olan sıkıntılara destek amacıyla sıvı sağaltımına başvurabilir. 

Konjunktivitis (Pembe-kırmızı göz hastalığı)

Konjuktiva göz kapaklarının iç yüzeyini kaplayan ince bir katmandır. Enfeksiyon veya tahrişe bağlı olarak konjuktivada yangısal durumlar oluşabilir. Bu duruma konjuktivitis veya pembe göz hastalığı (pink eye) denir.  Hayati bir tehlikesi olmasa dahi hamsterınızın yaşam kalitesini ciddi anlamda etkileyeceği için bir an önce tedavi edilmesi gerekir.

Nedenler:

• Yaralanmalar, sıyrıklar, ısırıklar, darbe
• Talaş kaynaklı tozların göze kaçması ve tahrişe sebep olması
• Bakteriyel enfeksiyonlar
• Aşırı uzamış dişler, dişlerdeki duruş bozuklukları, ağzın düzgün kapanmaması
• Altta yatan başka hastalıklar

Belirtiler:

• Gözlerde çapaklanma, sulu veya koyu akıntı
• Çapaklanmaya bağlı olarak göz kapaklarını birbirine yapışması
• Gözlerin veya tüm yüzün şişmesi
• Göz ve göz etrafında belirgin kızarıklık

Tedavisi:

Yukarıdaki belirtileri fark ederseniz veteriner hekiminize danışmalısınız. Hekiminiz konjunktivitise sebep olan etkeni bulduktan sonra gerekli tedaviye başlayacaktır. Hekiminiz tüylü dostunuzun gözünü temizledikten sonra göz damlası (etkene göre antibiyotikli olabilir) ve genel bir enfeksiyon durumu söz konusu ise ağız yoluyla antibiyotik tedavisine başlayabilir. İnsanlar için kullanılan göz damlaları hamsterınız için uygun olmayabilir, bu yüzden hekiminize danışmanızı tavsiye ediyoruz. 

Korunma yolları:

Korunma yollarının değerlendirilmesinde hastalığa sebep olan etken önemlidir. Eğer tahrişe bağlıysa hekiminiz talaşı değiştirmenizi isteyebilir. Kafesin düzenli ve uygun bir yöntemle temizlenmemesi, aşırı kalabalık kafesler de enfeksiyonal göz hastalıklarını tetikler. Hamsterınızın gözünde enfeksiyon durumu fark ederseniz, diğer hamsterlardan iyileşene veya etken kesin tespit edilene kadar ayırmakta fayda var, bulaşıcı olabilir.

Kılların Dökülmesi

Hamsterlarda kılların dökülmesi veya alopesi; var olan kılların dökülmesi veya yeni kılların sağlıklı uzamaması olarak karşımıza çıkabilir ve sıklıkla görülen bir durumdur. Bölgesel veya genel olabilir. Tek başına bir sorun olabileceği gibi altta yatan başka bir hastalığın habercisi de olabilir.

Nedenler:

• Yaşlanma: Hamsterlar yaşlandıkça kürklerinin kalitesi düşer.
• Çevresel travma: Kafeslerinde sürekli temas ettikleri bir nokta olabilir.
• Dış parazitler
• Deri hastalıkları
• Beslenme bozuklukları: Yetersiz veya sağlıksız beslenme tüy kalitesini bozar.
• Diğer hamsterlar: Kafesindeki diğer hamsterlar arkadaşının kıllarını temizlemesine yardım etme işini bazen normalden fazla yapabilir.
• Hormonal bozukluklar
• Diğer sistemik hastalıkların bir semptomu olarak: Özellikle böbrek hastalıklarında kıl dökülmesi görülebilir.
• Kanser: Hamsterlarda lenfoma kıl dökülmesine sebep olabilir.

Belirtiler:

• Kılların incelmesi, seyrekleşmesi, dökülen kılların yerine yeni kılların gelmemesi, kılların eşit uzunlukta görünmemesi
• Bölgesel olarak kel noktaların bulunması
• Deride kaşıntı, sık sık kılları düzeltme, kabuklanma, kepek
• Halsizlik hali

Teşhis:

Kılların dökülmesinin birçok sebebi olabilir. Veteriner hekiminiz kılların dökülme şekline bakarak olası hastalıkları değerlendirecektir. Kıl dökülmesinin sebebinin dış parazitlerden kaynaklanıp kaynaklanmadığı anlamak için mikroskop muayenesi; sistemik bir sorun olup olmadığı anlamak için kan tahlilleri yapabilir. Beslenme ve çevresel koşullar da değerlendirilmeye alınır.

Tedavi:

Kıl dökülmesinin sebebi bulunduktan sonra hekiminiz uygun tedaviyi yapacaktır. Eğer paraziter bir sorun varsa uygun parazit tedavisi; sistemik bir hastalık varsa bu hastalığın tedavisi yapılır. Sorun beslenme kaynaklıysa diyet değişikliğine gidilebilir. Çevresel koşullardan (diğer hamsterlar, kafes vb.) ötürü bir sorun varsa, koşulların iyileştirilmesi için hekiminiz yardımcı olacaktır. Tedavi başarılı sonuçlanırsa kel noktalar tekrar eski haline kavuşacaktır.

Sonuç olarak…

Hamsterlar hızlı metabolizması olan hayvanlardır; bu sebeple hastalıklar hızlı ilerleyebilir. Hastalıktan korunmak, doğru tedaviyi uygulamak ve hastalık sürecinde en iyi koşullarda bakım sağlamak önemlidir.  Küçük tüylü dostunuzda yolunda gitmeyen bir durumun varlığını, onun hayat arkadaşı olarak en iyi siz tespit edebilirsiniz. Bir şeyler sizi memnun etmiyorsa vakit kaybetmeden egzotik hayvanlar konusunda bilgili ve tecrübeli bir veteriner hekime başvurmalısınız. 

Hamster hastalıkları ile ilgili daha fazla bilgi almak için tıklayınız.